Sandra Anna Warda

Grupa spółek – nowe przepisy w KSH

Już 13 października 2022 roku wejdzie w życie ustawa z dnia 9 lutego 2022 roku o zmianie ustawy kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadzi szereg zmian, które wpłyną na bieżące funkcjonowanie spółek. Przybliżamy Państwu najważniejsze z nich.

Nowością będzie wprowadzenie do Kodeksu Spółek Handlowych, dalej jako: KSH instytucji, która dotychczas nie została sformalizowana w polskim porządku prawnym, czyli tzw. „grupy spółek”, która swoją konstrukcją może przypominać grupę kapitałową.

Wiąże się to z wprowadzeniem do polskiego porządku prawnego tzw. prawa holdingowego, którego celem jest uregulowanie struktur prawnych występujących pomiędzy spółkami zależnymi i dominującymi.

Intencją ustawodawcy jest wprowadzenie szczegółowych zasad funkcjonowania prawa holdingowego, które mają mieć zastosowanie zarówno do holdingów umownych, jak również holdingów faktycznych (a więc takich struktur kapitałowych, w których stosunek dominacji i zależności istnieje bez względu na zawarcie przez spółkę dominującą i spółkę zależną stosownej umowy).

Zaznaczenia wymaga także, że uchylony zostanie dotychczasowy art. 7 KSH, który odnosi się do tzw. holdingów umownych, a więc takich, w których spółka dominująca i spółka zależna zawierają pomiędzy sobą umowę o zarządzanie spółką zależną przez spółkę dominującą lub umowę o odprowadzanie zysku spółki zależnej do spółki dominującej. W ocenie inicjatorów projektu, z uwagi na obowiązującą w polskim prawie zasadę swobody umów, a także rzadkość występowania w polskim prawie holdingów umownych brak jest konieczności szczegółowego regulowania holdingów umownych na poziomie kodeksowym.

Czym jest grupa spółek?

Zgodnie z definicją z KSH za grupę spółek uważa się spółkę dominującą i spółkę albo spółki zależne, będące spółkami kapitałowymi, kierujące się zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek wspólną strategią w celu realizacji wspólnego interesu, uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi.

Jak wynika z definicji,przepisy dotyczące grupy spółek będą odnosiły się do spółek zależnych i spółek dominujących o charakterze spółek kapitałowych, a więc do spółki z o.o., prostej spółki akcyjnej oraz spółki akcyjnej.

Należy jednak podkreślić, iż rozwiązania prawne zaproponowane przez ustawodawcę w związku z uregulowaniem zasad funkcjonowania właściwych dla grup spółek mają charakter jedynie dobrowolny. Spółki kapitałowe, które dotychczasowo działały w formie grup kapitałowych mogą kontynuować swoją działalność na dotychczasowych zasadach bez konieczności wdrażania procedur właściwych dla grupy spółek.

Jakie są wymogi ustawowe konieczne dla powstania grupy spółek?

Zawiązanie grupy spółek wiąże się z koniecznością podjęcia przez spółkę zależną, a konkretniej przez jej zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie, uchwały o uczestnictwie w grupie spółek. W treści wspomnianej uchwały musi znaleźć się informacja o spółce dominującej.

Kolejnym krokiem niezbędnym do wykonania przez spółkę zależną oraz przez spółkę dominującą na drodze do powstania grupy spółek będzie dokonanie wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym uczestnictwa w grupie spółek. Należy wskazać, iż wpis ma charakter konstytutywny, wobec czego powstanie grupy spółek następuje dopiero w dacie zarejestrowania wpisu przez sąd. Spółki będą dokonywały uszczegółowienia zasad funkcjonowania w ramach grupy spółek w swoich umowach lub statutach.

Rozwiązania wprowadzane na mocy postanowień dotyczących grupy spółek:

  • możliwość wydawania przez spółkę dominującą spółce zależnej wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki, uzasadnionych interesem grupy spółek,
  • możliwość pociągnięcia spółki dominującej do odpowiedzialności odszkodowawczej względem spółki zależnej, wspólników lub akcjonariuszy mniejszościowych spółki zależnej oraz wierzycieli spółki zależnej za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia,
  • prawo spółki dominującej do przeglądania w każdym czasie ksiąg i dokumentów spółki zależnej oraz żądania udzielenia przez nią informacji,
  • nowy obowiązek dla rady nadzorczej spółki dominującej, jakim jest nadzór nad realizacją interesu grupy spółek przez spółkę zależną, który to obowiązek można umownie lub statutowo wyłączyć, w przypadku gdy w spółce dominującej nie będzie rady nadzorczej, uprawnienie to przysługiwać będzie zarządowi spółki dominującej;
  • obowiązek corocznego sporządzania sprawozdania przez zarząd spółki zależnej na temat powiązań umownych ze spółką dominującą oraz wydanych przez nią wiążących poleceniach,
  • uprawnienie wspólników lub akcjonariuszy mniejszościowych  spółki zależnej reprezentujących co najmniej 10% kapitału zakładowego do żądania przeprowadzenia specjalnego audytu w celu zbadania rachunkowości oraz działalności grupy spółek przez firmę audytorską wyznaczoną przez sąd rejestrowy,
  • uprawnienie wspólników lub akcjonariuszy mniejszościowych spółki zależnej reprezentujących co najmniej 10% kapitału zakładowego do żądania umieszczenia w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia akcjonariuszy uchwały o przymusowym odkupie należących do nich udziałów albo akcji przez spółkę dominującą,
  • uprawnienie wspólników lub akcjonariuszy mniejszościowych spółki zależnej reprezentujących mniej niż 10% kapitału zakładowego do żądania przeprowadzenia przymusowego odkupu ich udziałów lub akcji przez spółkę dominującą, która bezpośrednio lub pośrednio reprezentuje co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki zależnej,
  • możliwość przymusowego wykupu udziałów lub akcji należących do mniejszościowych wspólników spółki zależnej przez spółkę dominującą.

Grupa spółek może być ciekawym rozwiązaniem dla maksymalizacji zysków i minimalizacji ryzyka prowadzonych działalności gospodarczych. Ponadto, w ramach grup spółek możliwe będzie lepsze zarządzanie działalnością spółek wchodzących w skład grupy lub umacnianie pozycji spółki dominującej przez spółki pomocnicze, wspierające jej działalność.

Autor: adw. Monika Staniszewska, Żaklina Sulikowska

Podziel się z innymi

Ostatnie wpisy

O mnie

Sandra Anna Warda

Nazywam się Sandra Anna Warda i jestem radcą prawnym. Podstawą prowadzonej przeze mnie kancelarii jest obsługa prawna przedsiębiorców i wspieranie ich w prowadzeniu działalności. 

Newsletter

Najnowsze wieści ze świata prawa prosto do Twojej skrzynki.

podobne wpisy